سوال اول: در گوشت خرچنگ و بسیاری از آبزیان هیچ ماده مضری برای انسان وجود ندارد ؛ پس چرا اینها حرام شده اند؟
پاسخ: دلیل حرام بودن خرچنگ و آن دسته از آبزیانی که در اسلام خوردن گوشتشان حرام است؛ دلیل نقلی است؛ نه دلیل عقلی یا همان دلیل علمی تجربی.(توضیح دلیل عقلی و نقلی را در مقالات قبل بخوانید.) ؛ بنابراین حتی اگر ثابت هم شود که خرچنگ نه تنها برای بدن انسان ضرر ندارد بلکه برای آن کاملا مفید هم هست باز خوردن آن حرام خواهد بود.
این را هم باید در نظر داشت که اگر به فرض، علم امروز می گوید خرچنگ هیچ ضرری برای انسان ندارد ممکن است فردا با تحقیقات پیشرفته تری بگوید که در خرچنگ و هر آنچه که خوردنش در اسلام حرام شده ماده ای وجود دارد که برای انسان بسیار مضر است و این احتمال بعیدی نیست. هر چند دلیل ما در این باره، دلیل نقلی است نه تجربی آزمایشگاهی.
سوال دوم: وقتی گفته می شود که ماهیان فلس دار حلال هستند؛ پس چرا خرچنگ هم که روی بدنش نوعی فلس دارد حرام است؟
پاسخ: پاسخ این سوال در خود آن نهفته است. وقتی گفته می شود در بین آبزیان و حتی دو زیستان فقط ماهی فلس دار حلال است این یعنی آن حیوان آبزی یا دو زیست باید دو شرط داشته باشد اول اینکه ماهی باشد ؛ دوم اینکه فلس داشته باشد. روشن است که خرچنگ با اینکه آبزیست ؛ اما ماهی نیست ؛ یعنی شرط اول را ندارد ؛ پس حرام است. [۱]
سوال سوم: خداوند متعال در آیه ۹۶ سوره مائده فرموده است: أُحِلَّ لَکُمْ صَیْدُ الْبَحْرِ وَ طَعَامُهُ مَتَاعًا لَّکُمْ ؛ یعنی صید و خوردن آنچه که در دریا هست(تمام آبزیان) برای شما حلال است ؛ پس چرا گفته می شود برخی از آنها مانند خرچنگ حرام گوشت هستند؟
پاسخ:
۱٫استنباط حکم شرعی از آیات و روایات نیازمند به دانش و تخصص خاصی است که همه از آن برخوردار نیستند برای همین است که ما موظفیم برای شناخت احکام دین (بایدها و نبایدها) به متخصصین مربوطه مراجعه کنیم.
۲٫ کارشناس استنباط احکام آنچه که در آیات و روایات آمده است (و نه فقط قرآن) را روشمند به کار می گیرد و تلاش می کند حکم خدا را در آن موضوع خاص از این منابع دینی به دست آورد.
۳٫بسیار یافت می شود که حکمی در قرآن نیست مانند نجس بودن سگ و یا اگر هست در ظاهر، حکم حلال یا حرام بودن آن کلی است اما وقتی به روایات مراجعه می کنیم پاسخ دقیق معلوم می شود که مثلا سگ هم نجس است و آن حکم به آن شکل کلی که ما فکر می کردیم نبوده است.(نمونه ای در پاسخ چهارم آمده است)
۴٫ با دقت در ادامه آیه معلوم می شود که این آیه اصلا نمی خواهد بگوید آبزیان حلال هستند یا نه ؛ این آیه مربوط به حاجیان است که در آن دو حکم از احکام احرام بیان شده است: اول اینکه به افراد در حال احرام، اجازه می دهد از دریا صید کنند و بخورند؛ یعنی این کار (صید آبزیان) برای آنها حرام نیست؛ دوم اینکه حق ندارند حیوانات خشکی را صید کنند؛ یعنی این کار (صید حیوانات خشکی) برای آنها حرام است؛ اما اینکه کدام آبزی برای آنها حلال است و کدام حرام در آیه سخنی از آن به میان نیامده است؟ وقتی به روایات مراجعه می کنیم پاسخ روشن می شود و این هم کار کسی است که در این رشته متخصص است؛ برای همین است که می گوییم کار استنباط احکام و فهم این چنینی از آیه و روایات را باید به متخصص دین واگذار کرد و احکام را از او پرسید.
از اینجا پاسخ کسانی که کارشناس نیستند و می گویند ما این حکم (حرمت) را قبول نداریم و به نظر ما حکم فلان گونه است نیز روشن می شود.
تبیان نوشت : همه عقلای عالم قبول دارند که اظهار نظر در هر رشته ای نیازمند تخصص است؛ اما برخی را چه می شود که با قیافه ای اندیشمندانه این اصل عقلی را زیر پا نهاده و با اینکه هیچ سر رشته ای در علم دین ندارند به راحتی به خود اجازه می دهند که در حوزه دین اظهار نظر کنند و بگویند به نظر من این حلال است و آن حرام ؛ داستان وقتی جالب تر می شود که این افراد برای همین اظهارنظرهای غیر کارشناسانه و غیرعقلائیشان مورد تشویق برخی همردیفان خود قرار می گیرند.
سوال چهارم: از آیه ۱۴ سوره نمل که فرموده است: وَ هُوَ الَّذِى سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْکُلُواْ مِنْهُ لَحْمًا طَرِیًّا ؛ فهمیده می شود که خوردن گوشت تمام حیوانات دریایی حلال است.
پاسخ: معنای آیه شریفه این است: خداوند همانی است که دریا را به خدمت شما درآورد تا از آن، گوشت تازه بخورید. به نظر شما از کجای آیه فهمیده می شود که هر چه در دریا زندگی می کند خوردنش برای انسان حلال است؟ «لحم طری» یعنی گوشت تازه ؛ نه هر گوشتی که در دریا هست. حالا سوال می شود کدام گوشت؟
اهل بیت (علیهم السلام) که بیانگر قرآنند[۲] پاسخ ما را می دهند:
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
کُلْ مِنَ السَّمَکِ مَا کَانَ لَهُ فُلُوسٌ وَ لَا تَأْکُلْ مِنْهُ مَا لَیْسَ لَهُ فَلْسٌ ؛ از ماهی ایی می توانی بخوری (بر تو حلال است که بخوری) که فَلس (پولک) داشته باشد و از ماهی ایی که فَلس ندارد نخور (بر تو حرام است که بخوری) [۳]
سوال پنجم: آیا استفاده مختصر برای امور پزشکی از گوشت حیوان حرام گوشت مجاز است؟
پاسخ: اگر درمان بیماری، فقط به خوردن و یا نوشیدن حرامی وابسته باشد به مقداری که ضرورت دارد خوردن یا نوشیدن آن، مانعی ندارد.
سوال ششم: من در استرالیا زندگی می کنم و کانگرو می خورم. فکر می کنم چون کانگرو در عصر نزول قرآن در سرزمین رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نبوده است پس حکم حلال و یا حرام بودنش را هم صادر نکرده است.
پاسخ:
۱٫ حکم حلال و یا حرام بودن چیزی را فقط خداوند صادر می کند و بس. از این رو اگر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و دیگر اهل بیت (علیهم السلام) حلال و یا حرامی را بیان کرده اند؛ حکم خدا را بیان کرده اند و نه حکم خودشان را.[۴]
۲ خداوند متعال که خود، خالق کل شیء است و بر هر چیزی هم که خلق کرده عالم است علمش محدود به حیوانات عربستان نمی شود. پس اگر حکمی را اراده کرد و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت (علیهم السلام) آن را بیان کردند آن حکم محدود به مکان و یا زمان خاصی نمی شود و این است معنای جهانی و همیشگی بودن دین اسلام.
۳٫در حکم مربوط به حیوانات خشکی وقتی گفته می شود این چند حیوان حلال گوشت هستند و بقیه حرام گوشت؛ منظور هر حیوانی است که خدا خلق کرده چه در عربستان باشد چه در استرالیا چه انسان آن را کشف کرده باشد و چه بعدها آن را کشف کند.
منبع:
http://www.takfars.ir
گریه امیرالمؤمنین ؟!